Η εκμάθηση των παιδιών για σωστή διατροφή είναι συχνά πολύ δύσκολη. Οι περισσότεροι γονείς αγωνιούν σχετικά με το τι θα φάνε τα παιδιά τους, πότε θα το φάνε και σε ποιά ποσότητα.
Η εκμάθηση των παιδιών για σωστή διατροφή είναι συχνά πολύ δύσκολη. Οι περισσότεροι γονείς αγωνιούν σχετικά με το τι θα φάνε τα παιδιά τους, πότε θα το φάνε και σε ποιά ποσότητα. Όμως έρευνες έχουν δείξει ότι τα παιδιά των οποίων οι γονείς ελέγχουν λιγότερο τις διατροφικές τους συνήθειες είναι σε θέση από μόνα τους να τις ελέγξουν.
Παρακάτω ακολουθούν κάποιες πρακτικές ιδέες που θα σας βοηθήσουν να μάθετε το παιδί σας να τρώει σωστά. Θα δείτε ότι δεν είναι δύσκολο. Αρκεί να έχετε θέληση να τις τηρήσετε, υπομονή και λίγο χιούμορ.
Όμως έρευνες έχουν δείξει ότι τα παιδιά των οποίων οι γονείς ελέγχουν λιγότερο τις διατροφικές τους συνήθειες είναι σε θέση από μόνα τους να τις ελέγξουν.
1. Τρώτε μαζί με το παιδί σας. Κάντε την ώρα που τρώτε οικογενειακά, μια ευχάριστη εμπειρία με το να απολαμβάνεται τα γεύματα και τα σνάκ μαζί με το παιδί σας. Κλείστε την τηλεόραση! Κατά τη διάρκεια των γευμάτων καλύτερα είναι να συζητάτε και να γελάτε παρά να βλέπετε τηλεόραση. Τις ώρες που γευματίζεται προσπαθείστε να είστε σε ηρεμία.
2. Σερβίρετε τα γεύματα και τα σνάκ σε προκαθορισμένες και προγραμματισμένες ώρες με αρκετό χρόνο να μεσολαβεί ανάμεσα στα γεύματα ώστε να υπάρχει όρεξη. Προσπαθήστε να προγραμματίζετε τα γεύματα πρίν το παιδί σας αρχίσει να πεινάει πολύ. Τα μικρότερα παιδιά χρειάζονται 5 μικρά γεύματα την ημέρα γιατί το στομάχι τους έχει περιορισμένη χωρητικότητα. Προγραματίστε θρεπτικά σνάκ κατά τη διάρκεια της ημέρας και αποφύγετε τα μεγάλα σνάκ ή τα αναψυκτικά (εκτός από το νερό) ανάμεσα στα γέυματα. Με αυτό τον τρόπο το παιδί σας θα έχει όρεξη να φάει με την υπόλοιπη οικογένεια.
3. Παρέχετε καλές επιλογές υγιεινών τροφίμων που θα επιτρέπουν στο παιδί σας να επιλέξει το πόσο πολύ θα φάει. Τα παιδιά θα μάθουν να τρώνε υγιεινά φαγητά εάν αυτά είναι τα μόνα διαθέσιμα στο σπίτι. Δεν θα τρώνε παραδείγματος χάρη γλυκά εάν αυτά δεν υπάρχουν στο σπίτι. Για το λόγο αυτό να έχετε πάντα στο σπίτι τρόφιμα τα οποία θέλετε το παιδί σας να καταναλώνει. Θυμηθείτε: εσείς ελέγχετε το τι υπάρχει μέσα στο σπίτι, το παιδί σας ελέγχει το πόσο και το τι τρώει. Έρευνες έχουν δείξει ότι τα παιδιά κατά την προσχολική ηλικία μπορούν και φτιάχνουν το διατροφολόγιό τους με αρκετές θερμίδες και θρεπτικά συστατικά όταν έχουν την άδεια να φτιάξουν μόνα τους το φαγητό τους από μια ποικιλία τροφών. Εσείς θα τα μάθετε να αναγνωρίζουν την αίσθηση της πείνας και του κορεσμού αφήνοντάς τα να αποφασίσουν πότε θέλουν να φάνε περισσότερο και πότε δεν έφαγαν αρκετά. Κάποιες μέρες μπορεί να φαίνεται ότι τρώνε λίγο αλλά την επόμενη μέρα ή τη μεθεπόμενη θα φάνε περισσότερο και έτσι θα το αναπληρώσουν. Αυτή η εσωτερική αίσθηση θα τα βοηθήσει να ελέγχουν την ποσότητα φαγητού που λαμβάνουν και το βάρος τους για όλη τους τη ζωή.
4. Μην κατατάσετε τα φαγητά σε «καλά» και «κακά». Όλα τα φαγητά που καταναλώνονται με μέτρο, ακόμα και τα γλυκά και τα ζαχαρωτά επιτρέπονται. Εάν αποκλείσετε ολοκληρωτικά από το παιδί σας να τρώει γλυκά, μπορεί να προκαλέσετε το αντίθετο. Δηλαδή το παιδί σας θα θέλει να τρώει γλυκά. Επιτρέποντάς του να καταναλώνει ό,τι επιθυμεί στα πάρτυ και στις σχολικές εκδρομές, θα καταλάβει ότι το γρήγορο φαγητό (fast-food), τα γλυκά, τα τσίπς, τα ζαχαρωτά και τα αναψυκτικά είναι τρόφιμα που τρώμε σε ειδικές περιπτώσεις. Επίσης θα μάθει το πολύ σημαντικό μάθημα ότι αυτά τα τρόφιμα μπορεί να καταναλώνονται σε μια υγιεινή διατροφή (φυσικά με μέτρο).
5. Τα παιδιά χρειάζονται μικρότερες ποσότητες φαγητού από τους ενήλικες. Ένας καλός κανόνας είναι να σερβίρετε σε παιδιά ηλικίας 1 έως 6 χρονών, 1 κουταλιά της σούπας από κάθε ομάδα τροφίμων για κάθε χρόνο της ηλικίας του παιδιού. Δηλαδή το πιάτο ενός παιδού 3 χρονών θα περιέχει 3 κουταλιές της σούπας κοτόπουλο, 3 κουταλιές της σούπας ρύζι και 3 κουταλιές της σούπας σαλάτα.
6. Ποτέ να μην επιμένετε στο παιδί σας να «καθαρίσει» το πιάτο του. Αυτό δεν βοηθάει και πολλές φορές μπορεί να αποβεί επιβλαβές για τις μελλοντικές διατροφικές του συνήθειες. Προσφέρετε μια ισορροπημένη και γευστική διατροφή αλλά προσπαθείστε να μην επιβάλετε στο παιδί σας επιλογές τροφίμων.
7. Μην χρησιμοποιείτε το φαγητό σαν είδος επιβράβευσης, τιμωρίας, δωροδοκίας ή απειλής. Το φαγητό πρέπει να είναι πηγή θρέψης και ευχαρίστησης. Όταν χρησιμοποιείτε ένα φαγητό σαν δωροδοκία ή επιβράβευση ανεβάζετε το κύρος του φαγητού. Δωροδοκώντας το παιδί σας με φαγητό, δημιουργείτε σύγχυση αναφορικά με το πραγματικό αίσθημα πείνας και κορεσμού. Από τη στιγμή που το παιδί σας χάσει τη δυνατότητα να αντιλαμβάνεται τα εσωτερικά του αισθήματα γίνεται πιο ευάλωτο σε διατροφικές ανωμαλίες. Αυτό μπορεί να κάνει το παιδί να τρώει όχι επειδή πεινάει αλλά για να νοιώσει άνετα. Δώστε στο παιδί σας ένα μπισκότο όχι επειδή ήταν καλό παιδί αλλά γιατί αυτό είναι το γλυκό της ημέρας. Δεν θα μπορεί να καταναλώσει παγωτό όχι επειδή δεν καθάρισε το δωμάτιό του αλλά επειδή δεν ήταν διαθέσιμο.
8. Προσπαθήστε να εμπλέξετε το παιδί σας στη διαδικασία επιλογής υγιεινών τροφίμων πέρνωντάς το μαζί σας στο super market και δίνοντας του τη δυνατότητα να σας βοηθήσει να διαλέξετε τρόφιμα.
9. Να είστε πρότυπο για το παιδί σας. Τα παιδιά μαθαίνουν βλέποντας τους γονείς τους. Το χρωστάτε στο παιδί σας και στον εαυτό σας να βελτιώσετε τις διατροφικές σας συνήθειες. Οι καλές διατροφικές συνήθειες που μαθαίνουν τα παιδιά από τους γονείς τους διατηρούνται για μια ζωή.
Μερικές από τις σημαντικότερες συνήθεις είναι:
Τρώτε πρωινό – Τα παιδιά που μαθαίνουν να τρώνε πρωινό είναι πιο προσεκτικά και πιο αποδοτικά στο σχολείο.
Τρώτε φρούτα και λαχανικά – Δείξτε στα παιδιά σας πόσο πολύ απολαμβάνετε τα φρούτα και τα λαχανικά
Τρώτε υγιεινά σνακ – Τρώτε τα σνακ που θέλετε και τα παιδιά σας να τρώνε.
10. Παραμείνετε ψύχραιμοι εάν το παιδί σας αφήσει μια μερίδα ή ένα ολόκληρο γεύμα άθικτο.
11. Να είστε ρεαλιστές. Να γνωρίζετε πότε να τελειώσετε ένα γεύμα ώστε να είστε ήρεμοι και όχι να φωνάζετε.
12. Μην το παρακάνετε. Είναι έως ένα βαθμό σημαντικό να διατηρείτε το, λίπος, το κορεσμένο λίπος και την χοληστερόλη στα συνιστώμενα επίπεδα στη διατροφή του παιδιού σας. Παρόλα αυτά, χωρίς αρκετές θερμίδες και διατροφικά στοιχεία, το παιδί σας δεν θα μπορέσει να μεγαλώσει και να αναπτυχθεί στο μέγιστο των δυνατοτήτων του.
13. Ενθαρρύνετε και μην πιέζετε το παιδί σας να δοκιμάσει νέα φαγητά. Εάν ένα φαγητό απορριφθεί από το παιδί σας, μην εστιάσετε σε αυτή την περίπτωση. Όσο περισσότερο εστιάσετε, τόσο περισσότερο θα διαρκέσει. Συνεχίστε να φτιάχνετε το συγκεκριμένο φαγητό σε αραιά χρονικά διαστήματα πρωτού το απορρίψετε από το διατροφολόγο του. Τα παιδιά όπως και οι ενήλικες έχουν δικαίωμα να μην τους αρέσουν κάποια φαγητά.
Τα παρακάτω είναι κάποιες οδηγίες που θα σας βοηθήσουν να γνωρίσετε στο παιδί σας νέα φαγητά:
Προσφέρετε τα νέα φαγητά στην αρχή του γεύματος, όταν το παιδί σας πεινάει πραγματικά.
Προσφέρετε τα φαγητά σε μορφή που είναι ελκυστική στα παιδιά όπως finger foods, σε σχήμα ζώου, με χρωματιστά φρούτα και λαχανικά για γαρνιτούρα.
Σερβίρετε μαζί με το νέο φαγητό και κάποιο αγαπημένο του.
Προσφέρετε υγιεινά dipping sauce μαζί με το φαγητό. Τα παιδιά λατρεύουν αν βουτάνε το φαγητό τους σε υγιεινή sauce.
Αφήστε τα ζεστά φαγητά να κρυώσουν και τα κρύα φαγητά να ζεσταθούν. Στα παιδιά συχνά δεν αρέσουν οι ακραίες θερμοκρασίες.
Προσπαθήστε να σερβίρετε τα φαγητά σκέτα – πολλές φορές η πραγματική γεύση των φαγητών χαλάει με την προσθήκη sauce, βοτάνων, καρυκευμάτων και σάλτσας.
Σερβίρετε το ίδιο φαγητό παρασκευασμένο με διαφορετικούς τρόπους. Για παράδειγμα τη μια μέρα σερβίρετε κολοκύθια σε μορφή stick και την άλλη κολοκύθια σε μορφή κέρματος.
Κάντε συνδυασμούς. Συνδυάστε φρούτα, παγωτό και γάλα ή γιαούρτι στο μπλέντερ για ένα δροσιστικό χυμό που θα απολαύσετε και οι δύο σας.
Εμπλέξτε το παιδί σας στην παρασκευή του φαγητού. Όσο περισσότερο συμμετέχει το παιδί σας στην παρασκευή του φαγητού, είναι πιθανότερο να το δοκιμάσει.
Σχεδιάστε ένα χαμογελαστό πρόσωπο στην κορυφή του φαγητού χρησιμοποιώντας λωρίδες τυριού ή λωρίδες κάποιου άλλου αγαπημένου φαγητού.
Ενθαρρύνετε το παιδί σας να δοκιμάσει λίγο από το νέο φαγητό. Μην το πιέσετε.
Θυμηθείτε να κόβετε σε μικρά κομματάκια τα σκληρά φαγητά για τα μικρά παιδιά ώστε να αποφύγετε ατυχήματα κατά την κατάποση.
Γράφει ο Ευμένης Π. Καραφυλλίδης